تابه‌حال پیش آمده که بعد از پایان ساعت کاری همچنان ذهنتان درگیر مسائل کاری باشد؟ آیا از اینکه در خانه وقت خالی خود را به تماشای فیلم اختصاص دهید احساس گناه می‌کنید؟ فکر می‌کنید بهتر است این ۲ ساعت را هم کار کنم؟ آیا زمان ناهار خود در محل کار یا در خانه را کوتاه می‌کنید یا اصلا ناهار نمی‌خورید تا بیشتر کار کنید؟ اگر پاسخ این پرسش‌ها مثبت است، یعنی شما بین زندگی شخصی و کاری خود مرزبندی نکرده‌اید. این مقاله را تا پایان بخوانید تا هم با اهمیت مرزبندی بین این دو آشنا شوید و هم روش‌های آن را بیاموزید.
چرا جداکردن خود از مسائل کاری اهمیت دارد؟
۱. ایجاد تعادل بین کار و زندگی
جداکردن خود از محیط کاری به‌معنای ایجاد فرصت برای رسیدگی به امور دیگر زندگی است مانند گذراندن وقت با خانواده و دوستان و رسیدگی به مسائل شخصی مثل پیگیری تحصیل فرزندان و خریدکردن. تا فکر خود را از مسائل کاری آزاد نکنیم، امکان مشارکت مؤثر در سایر فعالیت‌های زندگی را نخواهیم داشت حتی اگر در آنها حضور فیزیکی داشته باشیم.
۲. بهبود عملکرد شغلی
می‌پرسید چطور با جداکردن خود از کار می‌توانیم عملکرد کاری بهتری داشته باشیم؟ خب وقتی دچار فرسودگی شغلی، استرس و خستگی باشیم، طبعا نمی‌توانیم خوب کار کنیم. ذهن و جسم ما به استراحت نیاز دارد. پس لازم است زمانی را دور از محیط کاری بگذرانیم.
۳. کاهش استرس
وقتی از محیط کار دور می‌شویم، از استرس‌ها دور شده‌ایم. بازگشت به خانه و شروع تعطیلاتی کوتاه به ما فرصت می‌دهد تا استرس‌ها را از خود دور کنیم.
چطور خود را از محیط کار جدا کنیم؟
حال که با اهمیت و فواید این کار آشنا شدیم، چطور می‌توانیم واقعا از محیط کار جدا شویم؟ برخی به خانه می‌آیند اما فکرشان همچنان درگیر مسائل کاری است و این یعنی آنها همچنان در محیط کار حضور دارند! این راهکارهای پیشنهادی شاید ذهن ما را از کار جدا کنند؛ امتحانشان کنید.
۱. محیط کاری را از سایر بخش‌های خانه جدا کنید
اگر دورکار هستید و در خانه کار می‌کنید، حتما محیط کاری خود را از سایر بخش‌های خانه جدا کنید. این جداسازی فیزیکی به شما کمک می‌کند که پس از پایان ساعت کاری، ذهنتان نیز جدا شود. وقتی محیط کار جلوی چشمان ما باشد، جداشدن از آن دشوار می‌شود. با هرنگاه حواس ما به مسائل کاری پرت می‌شود چراکه ذهن ما عادت دارد فضاهای مختلف را برچسب‌گذاری کند.
۲. مرزهای واضح و مشخص تعیین کنید
امروزه بسیاری از افراد پس از ساعت‌ها خیره‌شدن به صفحه‌نمایش در محیط کار خود، به خانه برمی‌گردند و دوباره مشغول تماشای صفحه‌نمایش تلفن همراه خود یا تلویزیون می‌شوند. برای حل این مشکل و مشکلات مشابه باید مرزبندی شفافی بین محیط کار و زندگی ایجاد کنید. به‌کمک راهکارهای زیر می‌توانید این مرزبندی را انجام دهید:
- در خانه کمتر به سراغ ابزارهای کاری خود بروید. اگر برای انجام کاری به ابزاری خاص نیاز دارید، آن وسیله را پس از پایان کار کنار بگذارید و سراغش نروید. این‌طوری کمتر به استفاده دوباره از آن ترغیب می‌شوید.
- در اواخر شب از فضای مجازی دور بمانید. به‌جای آنکه شب‌ها و پیش از خوابیدن مشغول فضای مجازی شوید، کتاب بخوانید یا به موسیقی گوش دهید. طبق تحقیقات، نور تلفن‌های همراه یا صفحات‌نمایش خواب ما را به تأخیر می‌اندازند. خوابیدن نقش مهمی در حفظ انرژی و عملکرد بدن ما دارد. آن را دست‌کم نگیرید.
- از برنامه‌های یادآور استفاده کنید. برخی برنامه‌ها هشدار درون‌برنامه‌ای دارند که به شما خبر می‌دهند باید وسیله را کنار بگذارید. این قابلیت را فعال کنید. برخی برنامه‌ها نیز اختصاصی برای مدیریت زمان استفاده از فضای مجازی و تلفن همراه طراحی شده‌اند. از آنها برای مدیریت زمان استفاده از این وسایل استفاده کنید.
۳. به سرگرمی‌ها و فعالیت‌های مفرح مشغول شوید
بعد از یک روز کاری، رسیدگی به باغچه یا دیدار با دوستان ممکن است سرگرم‌کننده و آرامش‌بخش باشد. در طول هفته کاری، زمانی را به فعالیت‌های مفرح اختصاص دهید. این فعالیت‌ها هم ذهن شما را از کار دور می‌کنند و هم انرژی شما را بازیابی می‌کنند.
۴. منظم ورزش کنید
ساعت کاری شما ۸ تا ۱۲ ساعت است. ذهن و بدن شما نیاز به استراحت دارد. ورزش سبک روزانه راهی برای بازیابی انرژی بدن و ذهن شماست. ۲۰ دقیقه ورزش و نرمش روزانه چیزی نیست که بخواهید از آن شانه خالی کنید. در ضمن این ورزش آمادگی بدنی شما را نیز حفظ می‌کند.
۵. زمانی را تنها بگذرانید
خیلی از مشاغل امروزی انواع جلسات، دیدارها و کارهای گروهی دارند. چه درونگرا هستید و چه برونگرا، زمانی هرچند اندک را تنهایی بگذرانید. تنهایی به شما امکان می‌دهد از هیاهو دور شوید و ذهن و جسم خود را استراحت دهید. در تنهایی می‌توانید کتاب بخوانید، پیاده‌روی یا نرمش کنید، مدیتیشن انجام دهید یا صرفا چرت بزنید.
۶. لباستان را عوض کنید
همان‌طور که ذهن ما با دیدن محیط کار احساس کارکردن پیدا می‌کند، با پوشیدن هر نوع لباسی نیز آماده شکل خاصی از فعالیت می‌شود. وقتی به خانه آمدید، لباس‌های خود را عوض کنید و لباسی بپوشید که ربطی به کار و محیط کاری نداشته باشد.
۷. زمان شروع و پایان کار را مشخص کنید
اگر زمان کار دست خودتان است، شروع و پایان آن را مشخص کنید. یک روند مشخص و روتین روشن برای خود بسازید. اگر این کار را نکنید، ممکن است کاری را شروع کنید و ناگهان ببینید که ساعت‌هاست درگیر آن هستید بی‌آنکه متوجه گذر زمان شده باشید.
۸. حواستان را از مسائل کاری پرت کنید
ذهن ما ممکن است درگیر مسائل کاری شود. این درگیری ذهنی شاید در ساعت‌های غیرکاری نیز ما را رها نکند. بهترین روش برای جداکردن خود از این مشکل، درگیرکردن فکر به فعالیت‌های دیگر است. مثلا تماشای فیلمی جالب و سرگرم‌کننده، رفتن به مهمانی یا بازی رایانه‌ای ممکن است ذهن ما را به چیزی جز مسائل کاری مشغول کند.
۹. از پیش برنامه‌ریزی کنید
برنامه‌ریزی هفتگی به شما امکان می‌دهد از پیش طرح کلی هفته خود را در نظر داشته باشید و بدانید که چه روزهایی سرتان شلوغ است و چه روزهایی آزادترید. برای روزهای آزادتر برنامه‌ریزی کنید تا اوقات خوش و مفرحی را با خانواده، دوستان یا به‌تنهایی سپری کنید. برای روزهایی که سرتان شلوغ است نیز اندکی زمان استراحت در نظر بگیرید.
۱۰. کاری کنید بازگشت به سراغ کار آسان نباشد
شاید وسوسه شوید بعد از شام دوباره ایمیل خود را باز کنید. بعد ناگهان به خود بیایید و ببینید که ۲ ساعت درگیر بررسی آنها هستید. برای جلوگیری از این مسئله امکان استفاده از فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها را در محیط زندگی خود کم کنید. مثلا اگر نمی‌توانید گوشی را خاموش کنید، دست‌کم مودم خانه یا اینترنت گوشی خود را خاموش نگه دارید.
۱۱. زمانی برای ناهار در نظر بگیرید
چه دورکار باشید و چه در محیط کار، نیم ساعت را برای ناهار و استراحت در نظر بگیرید. گرچه می‌توانید سر میز کارتان نیز غذا بخورید، این کار لذت غذاخوردن و زمان استراحت را از شما می‌گیرد.
۱۲. بی‌خیالی را تمرین کنید
گاهی اوقات مسائلی در محیط کار پیش می‌آیند که مستقیم به شما ربطی ندارند. اگر خود را درگیر آنها کنید، ذهن خود را درگیر کرده‌اید. پس بهتر است بی‌خیال این مسائل شوید. مثلا شاید سامانه قطع شده باشد، شاید همکارتان سر مسئله‌ای با شما اختلاف‌نظر پیدا کرده باشد. همه این موارد به شما استرس وارد می‌کنند. اگر مسئله جدی و دنباله‌دار نیست، بهتر است آن را در ذهن خود نشخوار نکنید.
شما چه راه‌حلی دارید؟
وضعیت کار و زندگی شما چطور است؟ آیا هنگامی که کار نمی‌کنید هم همچنان ذهنتان درگیر کار است؟ چه روش‌های دیگری برای جداکردن کار و زندگی بلدید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.